Jako osoba zajmująca się zawodowo utrzymaniem ruchu, hobbysta elektronik, elektromechanik oraz początkujący automatyk, chciałbym podzielić się z Wami moją subiektywną oceną kursu programowania sterownika easyE4.
Autorem szkolenia jest Grzegorz Turowski, inżynier ze sporym bagażem doświadczenia w programowaniu sterowników PLC różnych producentów. W swoich filmach szczegółowo omawia serię przekaźników programowalnych EATON easyE4 od strony sprzętowej, prezentuje środowisko programistyczne, jak też wprowadza uczestnika łagodnie w zagadnienia związane z tworzeniem kodu na poziomie podstawowym, a kwestie związane prądem elektrycznym, których znajomość jest tu wymagana, wyłożone są praktycznie od zera. W ostatnim etapie omówione jest kilka mniejszych, realnych aplikacji, które można zaadaptować do swoich własnych potrzeb lub po prostu analizować w celach edukacyjnych.
W dalszej części opracowania postaram się przedstawić w sposób zwięzły poruszone zagadnienia, ocenię wartość merytoryczną materiału szkoleniowego oraz samego filmu od strony technicznej. Postaram się również dokonać analizy przydatności tego szkolenia dla potencjalnych grup odbiorców, aby każdy zainteresowany mógł sobie odpowiedzieć czy to szkolenie jest dla niego.
Zawartość szkolenia
Kurs składa się z piętnastu głównych rozdziałów oraz dodatku przygotowanego przez firmę EATON. Szkolenie podzielono dodatkowo na mniejsze, krótkie tematyczne odcinki poruszające konkretne zagadnienia. Jest ich w sumie ponad pięćdziesiąt. Poniżej omówię zagadnienia z kilku przykładowych bloków.
- Podstawy elektrotechniki
Z myślą o osobach nie mających do czynienia z układami sterowania, szkolenie powstało z częścią dla „super początkujących”. Pierwsze kilka działów porusza właśnie kwestie związane z elektrotechniką, bezpieczeństwem czy też zasadami funkcjonowania sterowników PLC. Dodatkowo na platformie PIECE OF AUTOMATION dołączone są materiały niezbędne w danej chwili np. schematy elektryczne.
- Budowa easyE4
W tej części autor omawia przede wszystkim warianty sprzętowe rodziny easyE4. Jest to bardzo wygodne, ponieważ początkujący, ale nie tylko, nie muszą poświęcać sporo czasu na analizowanie „manuali” aby dobrać sterownik czy moduł rozszerzenia wymagany do danych potrzeb.
- Podstawy techniki cyfrowej
Ważny rozdział dla osób, które chcą zacząć przygodę z programowaniem sterowników, a z systemów liczb znają tylko dziesiętny. Brak tej wiedzy może skutecznie utrudnić kodowanie w większości języków programowania. Rozdział dotyczący organizacji pamięci to temat też dla osób, które potrafią tworzyć algorytmy w logiczny sposób, ale nie zawsze wychodzi im korzystanie ze zmiennych np. pomocniczych i nie wiedzą dlaczego. Autor rzuca nowe światło na ten obszar programowania i podaje własne rozwiązania pomocne przy panowaniu nad obszarami pamięci.
- Podstawy programowania
W tym rozdziale trener pokazuje podstawowe sposoby budowy kodu w kilku językach dostępnych w środowisku. Omawia zachowania najprostszych funkcji jak AND czy OR oraz NEGACJI. Elektrycy zauważą w drabince analogie do np. szeregowego czy równoległego połączenia styków w sterowaniu z wykorzystaniem przekaźników tradycyjnych. Brakuje tu troszkę omówienia zasad sterowania kodem w języku ST przy użyciu pętli i warunków, ale jest to temat w mojej opinii obszerny. Omówienie tego w telegraficznym skrócie, osobom początkującym nie wiele by dało. Niemniej studenci czy uczniowie obyci z kodowaniem w np. C/C++ mogliby to zrozumieć. Tutaj w zasadzie otwiera się pole do większej pracy własnej i poszukania dodatkowych informacji dotyczących tylko tego języka. Proste wprowadzenie jak najbardziej jest i widnieje na rysunku powyżej.
- Timery
Cztery odcinki szkolenia zawarte w tym bloku tematycznym omawiają szczegółowo i od podstaw zagadnienia związane „klockami” służącymi do odmierzania czasu oraz z praktycznym ich wykorzystaniem na potrzeby programu. Dla elektryków będą to odpowiedniki dobrze znanych „czasówek” różnego typu.
- Wizualizacja ekranu
Przekaźniki programowalne z rodziny EATON easyE4 posiadają wyświetlacz. W tym rozdziale dostaniemy optymalną dawkę wiedzy, jak wykorzystać jego możliwości w praktyce. Dowiemy się również, jak dobrać się do tego prostego interfejsu w wariantach, które fizycznie go nie posiadają. Dla mnie miłym zaskoczeniem było wprowadzenie w tym miejscu do funkcji webserwera. Może nie ma on jakiś powalających możliwości, ale jest i coś można z jego pomocą tworzyć.
- Symulator
Istotny fragment środowiska programistycznego easySoft7 jest omówiony właśnie w tej części. Wiedza z tego fragmentu szkolenia pozwoli na testowanie naszego kodu na wirtualnym sterowniku. Można dzięki niej uczyć się pisać programy nie posiadając fizycznego urządzenia, ale też eksperymentować z kodem nawet jeśli sterownik jest podłączony do komputera ale coś nie gra jak powinno. Na rysunku powyżej autor omawia wirtualny oscyloskop.
Ocena jakości video
Realizacja filmu szkoleniowego stoi na wysokim poziomie. Autor zastosował wiele ciekawych efektów, przez co przekazywana wiedza jest wysoce przyswajalna. Podobało mi się nakładanie obrazów z kilku kamer w zależności od potrzeby chwili.
W jednym momencie widzimy np. pulpit ekranu na którym trwa podgląd pracy sterownika, ale również pokazany jest faktyczny stan m.in. podłączonej do wyjścia kontrolki. Praktycznie zawsze widzimy w jakimś miejscu trenera, który tłumaczy dane zagadnienie. Dla mnie było to miłe zaskoczenie. Poczułem się jak bym był na zajęciach laboratoryjnych w szkole lub uczelni. Na twarzy autora widać zaangażowanie co poprawia odbiór.
W filmie pojawiły się też drobne niedociągnięcia i małe wpadki związane z montażem. Te większe, które dostrzegłem, postaram się wymienić, ale wiele ich nie było.
Na samym początku autor pobiera ze strony producenta oprogramowanie, jest to wersja 7, niestety nie tłumaczy jak zmienić język środowiska na polski, a nie jest to takie oczywiste i proste. Film nagrywany jest na jakiejś innej spolszczonej wersji, a przynajmniej tak mi się wydaje 😊 Ma to taki plus, że jeśli nasz język obcy „kuleje” to można doszlifować te braki patrząc na opisy w filmie i szukając ich w środowisku na którym pracujemy. Wydaje mi się ponadto, że w niedługim czasie EATON wstawi wersję oprogramowania z tłumaczeniem PL.
W jednym z odcinków, podczas omawiania jednego z modułów przekaźnika czasowego ginie obraz z podglądu pulpitu. Przez to przez minutę lub dwie słuchamy autora, ale troszkę nie wiemy o co dokładnie chodzi,
W jakimś momencie filmu autor popełnia drobny błąd, ale nie jest to bardzo uciążliwe. Jeśli mi np. kolega tłumaczy jakieś zagadnienie i chwilę się gubi w środowisku to nawet nie zwracam na to uwagi. Sami też się będziemy gubić o wiele częściej jeśli będziemy tworzyli coś własnego, czasami zdarza się, że zanim jakiś algorytm „zaskoczy” to trzeba go wgrywać, symulować lub testować i znów nanosić poprawki lub zmieniać koncepcję.
Tytuł (recenzja) zobowiązuje, więc wyszukałem i takie drobnostki. W moim odczuciu nie mają one jednak większego znaczenia. Jest to pierwszy kurs zrealizowany przez autora na platformie PIECE OF AUTOMATION. Jest również na wiele wyższym poziomie jakości realizacji a niżeli sam widok pulpitu czasami nawet bez dźwięku, dostępny w szkoleniach np. na popularnym serwisie YouTube, a zapowiada się tylko lepiej.
Za realizację szkolenia pod kątem warsztatu oraz przekazywanej wiedzy wystawiłbym ocenę 9/10.
Dla kogo ten kurs?
Studenci i uczniowie
Chcesz się rozwijać dodatkowo, we własnym zakresie, aby zdobyć ciekawe umiejętności jeszcze przed podjęciem pracy zawodowej, niezależnie od programu nauczania? Może chcesz zbudować ciekawy model podnoszący walory Twojej pracy dyplomowej? Jeśli dodatkowo potrzebujesz poszerzyć swoją wiedzę od podstaw w szybkim czasie i inwestując w to niewielkie pieniądze, to w mojej opinii zdecydowanie powinieneś sięgnąć po ten kurs online. Poznasz środowisko, dobre zasady programowania PLC, samodzielnie zbudujesz od zera proste systemy sterowania. Oprogramowanie nie wymaga komputera o olbrzymim potencjale. Przekaźnik programowalny EATON easyE4 jest tani, ale posiada przy tym olbrzymie możliwości. W środowisku programistycznym easySoft 7 można trenować różne języki programowania, można również symulować cały fizyczny sterownik i na takim obiekcie skutecznie się kształcić.
Elektrycy
Wykonujesz nietypowy projekt oświetlenia z rozbudowanym sterowaniem, a może chcesz wykonać modernizację szafy sterowniczej starej maszyny w profesjonalny sposób? Sterownik easyE4 jest do takich celów bardzo dobry, a kurs z linku: szkolenie easyE4 pozwoli Ci szybko zrealizować zamierzony efekt. Programy napisane w językach drabinkowym oraz EDP przypominają obwody elektryczne na schematach. Wykorzystuje się „cewki” i powiązane z nimi „styki”. Wszystko to autor kursu tłumaczy pokazując pewne analogie. Jedno przysłowiowe popołudnie wystarczy na zapoznanie się z umieszczoną w nagraniach wiedzą potrzebną na starcie.
Programiści małych systemów sterowania
Zawodowo programujesz sterowniki różnych producentów, kreślisz schematy elektryczne, ale na EASY E4 jeszcze nie pracowałeś i szukasz pomocy w sieci ponieważ projekt ma być zrealizowany w oparciu o tą rodzinę? Wiem z doświadczenia, że koledzy są często „zarobieni” i nie mają czasu tłumaczyć podstaw środowiska, a kurs, który miałem przyjemność obejrzeć, zawiera obszernie omówione podstawowe konfiguracje oprogramowania i sprzętu potrzebne do startu. Część szkolenia omawia tematy dla Ciebie zapewne trywialne, ale kilka odcinków przyda się praktycznie i skróci czas wdrażania się w nowy sterownik do kilku godzin zamiast błądzenia w „Helpie” kilka dni.
Majsterkowicze
Przydomowy warsztat jest często miejscem, w którym powstają różne maszyny i urządzenia – spawane, skręcane, bardzo proste ale i zaawansowane. Osoby z pasją rozwijają tam swoje umiejętności na pograniczu hobby i zleceń zarobkowych. Jeśli potrzebujesz „ożywić” swój obiekt/instalację, aby wykonywała jakieś czynności w logiczny sposób i poszukujesz w tym momencie informacji oraz odpowiedniego sprzętu to powinieneś obejrzeć ten kurs. Wiedza tu zawarta wykładana jest w sposób maksymalnie prosty, a ewentualne urządzenie zbudowane w oparciu o nią będzie bardziej elastyczne w nanoszeniu poprawek i zmian w stosunku np. klasycznej automatyki zbudowanej na przekaźnikach. Jeśli potrzebujesz skorzystać z układów czasowych, wyświetlić jakieś informacje na ekranie lub podejrzeć stan maszyny przy użyciu przeglądarki internetowej, to w mojej opinii jest to kurs dla Ciebie.
Programiści układów elektronicznych opartych np. o środowisko Arduino
Istnieje na rynku ciekawe, otwarte środowisko edukacyjno-użytkowe bazujące na modułach elektronicznych. Dzięki nim użytkownicy mogą budować naprawdę zaawansowane projekty pod sterowania. Podstawowym środowiskiem programistycznym jest Arduino IDE, ale nie tylko. Początkowo bazowano na 8-bitowych mikro-kontrolerach np. Atmega8. Język programowania bazuje na C/C++. Aktualnie jest to o wiele bardziej zagmatwany temat, którego nie chciałbym tu rozwijać, ale skupię się na przenikaniu tej platformy do aplikacji przemysłowych.
Moim zdaniem jest to środowisko edukacyjne, hobbystyczne, pozwalające zbudować szybko jakiś prototyp urządzenia czy elektroniki użytkowej, ale urządzenia/sterowniki zbudowane z jego wykorzystaniem nie powinny zarządzać maszynami i procesami. Jeśli już ktoś ma wiedzę i umiejętności aby zbudować PLC lub PLC Safety to robi to na innych podzespołach, zapewniających wymagany poziom bezpieczeństwa na wielu płaszczyznach.
Przy mniejszych urządzeniach komercyjnych stosowanie mikro-kontrolerów często jest też nieopłacalne biorąc pod uwagę czas poświęcony na tworzenie schematu, projektowanie PCB itd. Pod tym względem takie easyE4 jest realną alternatywą.
Jest jeszcze jedna kwestia, którą należy tu przytoczyć – kompatybilność wsteczna. Opiszę tu może pewną historię z utrzymania ruchu. W zakładzie przemysłowym zepsuła się obrabiarka do metalu (dłutownica). Uszkodzeniu uległ archaiczny sterownik PLC Mitsubishi Electric z przed 20-30 lat. Brak możliwości naprawy, brak możliwości zgrania programu, a przestoje produkcyjne potrafią generować olbrzymie straty jeśli maszyna jest niezastąpiona. W szafie sterowniczej leżały wyblakłe, zaolejone, stare, brązowe kartki ze schematem drabinki. Standardy programowania PLC są uregulowane odpowiednimi normami, więc nawet po tylu latach było to dla mnie zrozumiałe. Wziąłem pierwszy lepszy sterownik, który odpowiadał ilością wejść / wyjść – padło na Omron. Po przepisaniu kodu w CXProgrammer, w zasadzie po kilku godzinach, na maszynie pracował operator. Jeśli byłby tam archaiczny nietypowy sterownik z dziwnym kodem napisanym w nieistniejącym środowisku to trzeba by było algorytm pracy wymyślać od nowa, łącznie z całym PCB. Zajęłoby to o wiele więcej czasu. Jest to tylko jeden z powodów dlaczego w przemyśle należy stosować PLC.
Osoby chcące się rozwijać
Ten kurs mogę również polecić wszystkim tym, którzy lubią zdobywać nowe umiejętności. Czasami motywacją jest chęć awansu, przebranżowienie ze względu na zarobki, czy też pragnienie jakiejś zmiany. Ktoś mi kiedyś powiedział, że najlepszą inwestycją jest inwestowanie w siebie. Z perspektywy czasu widzę, że jest to prawdą. Przyznam szczerze, że kurs nie jest mega obszerny, ale stosunek poziomu oraz jakości do ceny w moim odczuciu jest atrakcyjny. Przydać się nie musi cała wiedza i szczegóły techniczne, ale sam ogólny zarys podejścia do sterowania z wykorzystaniem PLC.
Ponadto nauka nowego środowiska wykorzystywanego przez potencjalnego pracodawcę na jego sprzęcie zajmie tydzień lub dwa jeśli wcześniej będziemy znali dobre zasady programowania w, na pierwszy rzut oka, prostym środowisku.
Podsumowanie
Przez jakiś czas po obejrzeniu „kursu online programowania easyE4” zastanawiałem się dla kogo jest to szkolenie i czego w nim brakowało. Na jedno udało mi się wcześniej odpowiedzieć. Doszedłem do wniosku, że po części dla każdego, ale oczywiście nie w jednakowym stopniu. Należy przypomnieć, iż jest to kurs podstawowy o długości 5,5 godziny. Osobiście dorzuciłbym jakieś zadania do rozwiązania we własnym zakresie. Osoby, które wiedzą co chcą zbudować nie potrzebują ich, ale kursanci chcący poszerzyć swoją wiedzę od zera nie koniecznie będą potrafili wymyślić problemy do rozwiązania o sensownym i rzeczywistym poziomie trudności. W pracy programisty-automatyka często bywa tak, że nie widzimy fizycznego obiektu a jedynie dostajemy założenia projektowe w formie pisemnej oraz schematy technologiczne i/lub elektryczne. Brakowało mi postawienia kursantów przed takim zadaniem, ale pojawić się mogłyby również zagadki jak zmodyfikować aktualnie omawiany układ, żeby realizował inną podobną funkcjonalność. Czas takiego szkolenia wydłużyłby się o kilka godzin kosztem kilku minut odcinka ekstra. Nie jest to jednak kluczowe, a autor, Grzegorz Turowski wiedzę przekazuje całkiem skutecznie.
Pomimo drobnych niedociągnięć, które pojawiły się w moim odczuciu, to z wielką chęcią zakupiłbym kolejną część nagraną jako rozszerzenie wiedzy. Sterownik EATON easyE4 dysponuje wieloma ciekawymi funkcjami, które są naprawdę wartościowe do poznania. Mi osobiście brakuje materiałów dotyczących m.in. rotacji na bitach, obróbki praktycznej sygnałów analogowych, regulatora PID, omówienia komunikacji Modbus TCP czy Ethernet do „gadania” np. z jakimś falownikiem + HMI czy też tworzenia własnych bloków funkcyjnych i pracy na zmiennych lokalnych. Mogłoby być to zorganizowane w formie tworzenia jednej średnio-zaawansowanej aplikacji wykorzystującej wszystkie te elementy np.: aplikacja stabilizująca temperaturę i ciśnienie wody w zbiorniku o nieliniowym odbiorze, napisana w dwóch – trzech językach np. LAD i ST. Dla wielu taki dwuczęściowy kurs byłby optymalną i kompleksową dawką wiedzy.
Zapewne przez „głód wiedzy” odczuwam pewien niedosyt jak po obejrzeniu wciągającego odcinka serialu lub przeczytaniu części powieści. Pozostaje więc czekać na jakąś nową premierę kursu domykającą rozpoczęty wątek .
Przejdź do kursu “Podstawy programowania ze sterownikiem easyE4“